بررسی فیلم های یوزف فن اشترنبرگ

بررسی فیلم های جوزف فون استرنبرگ

خوب من نمیدونم تا آخر عمر چقدر از جوزف فون استرنبرگ میخوام فیلم  ببینم و یا اینکه چقدر بتونم از فیلم هایش رو تهیه کنم ولی خوب سعی میکنم هرچی ازش ببینم معرفی کنم. به هرحال اون به گردن سینما حق داره هرچند اندک ولی دوستداران به حق سینما نمی توانند بعضی از فیلم های او را فراموش کنند.

جوزف فون استرنبرگ یا با تلفظ بهتر و درست تر در کتاب های سینمایی یوزف فن اشترنبرگ یک کارگردان اتریشی – آمریکایی محسوب می شود که در 29 می 1894 به دنیا آمد و در 22 سپتامبر 1969 از دنیا رفت.

او در یک خانواده یهودی در وین به دنیا آمد، 2 ساله بود که پدر او به آمریکا مهاجرت کرد و خود او به همراه باقی ماندگان خانواده اش در سن هفت سالگی به دنبال پدر به آمریکا رفتند. پدر او  یک سرباز قدیم ارتش اتریش – مجارستان بود.

جالب است بدانید نام اصلی یوزف فن اشترنبرگ یوناس اشترن است.

اشترنبرگ کار خود را به عنوان کارگردان فیلم های ا»وزشی و تبلیغی در جریان جنگ جهانی اول در ارتش آمریکا آغاز کرد. دوران کارآموزی را در آمریکا و انگستان به عنوان دستیار فنی، فیلم نامه نویس و فیلم بردار طی کرد تا اینکه در سال 1925 فیلم شکارچیان رستگاری را ساخت. او در سال های بعدی سعی کرد برای کمپانی های MGM و کمپانی چارلی چاپلین فیلم هایی بسازد که موفق نبودند تا آنکه فیلم دنیای تبهکاران را در سال 1927 ساخت که بسیار موفق بود و به عنوان نخستین فیلم مدرن گنگستری معرفی شد و باعث شد دنیای سینما با کارگردان نو ظهور دیگری آشنا شود. بعدا کارگردانان اروپایی تحت تاثیر سینمای اشترنبرگ و این فیلم فیلم های گانگستری خود را ساختند نظیر ژولین دوویه کبیر، فیلم اسکله های نیویورک اشترنبرگ هم سال بعد باعث شد شهرت او افزایش یابد، استفاده از میزانسن های بصری و رویایی فضایی شگفت انگیز در این فیلم ایجاد کردند. ساخت فیلم " صاعقه " اولین فیلم ناطق او محسوب می شد و در همان سال ( 1929 ) به آلمان دعوت شد تا برای سازمان UAF اولین فیلم امیل یانینگس را کارگردانی کند. حاصل این کار ساخت شاهکار " فرشته آبی " بود. این فیلم باعث شهرت بازیگر زن فیلم به اسم مارلنه دیتریش ( مارلن دیتریش ) شد، ستاره ای که بارها بعدا در فیلم های اشتنبرگ ظاهر شد و یکی از موفق ترین ستاره های آلمانی هالیوود بعدا محسوب شد.

فیلم ریش آبی با آنکه توسط رییس دست راستی  UFA، به دلیل حمله اش به نظام سرمایه داری آلمان نفی شد، ولی موفقیت جهانی کسب کرد و به یکی از بی بدیل ترین فیلم های تاریخ سینما محسوب شد.

بعد از این فیلم او به همراه دیتریش به آمریکا برگشت و 6 فیلم برای استودیوی پارامونت ساختند، یکی از این فیلم ها که جذابیت دیتریش را به خوبی به آمریکاییان نشان داد فیلم " مراکش " بود که همان زمان آیزنشتاین در آمریکا بود و تلگرامی به اشترنبرگ به این مضمون زد " در میان آثار بزرگ شما مراکش بهترین است ".

مرور کارنامه یوزف فن اشترنبرگ به طور کامل در حوصله این مبحث نیست ولی او به فیلم سازی خود ادامه داد تا اینکه فیلم " شیطان یک زن است " را ساخت، فیلمی دیگری با همکاری دیتریش که موجبات نابودی خودش را به همراه آورد.

نمایش فیلم بعد از مدتی توسط پارامونت قطع شد، چون دولت اسپانیا اعتراض کرده بود در این فیلم به نیروهای مسلح این کشور توهین شده است، این فیلم تا پایان جنگ جهانی دوم به نمایش در نیامد، و در آن زمان حامی شخصی اشترنبرگ  در  پارامونت به استودیوی کلمبیا رفته بود و جای خود را به ارنست لوبیچی داده بود که خصومت شخصی عمیقی با اشترنبرگ داشت. یوزف با سیستم استودیویی و اسرافکاری نتوانست کنار بیاید و قرارداد او فسخ شد و بعد از آن او برای کلمبیا، MGM فیلم های متفاوتی ساخت که همگی آنچنان موفق نبودند.

این کارگردان آمریکایی که اصالت اتریشی دارد در اصل یک فیلم بردار بود که سینمایی بصری داشت، در واقع فیلم های او به نقاشی با نور شباهت دارند و سینمای روایی در بین آثار او گم است چون دنبال چنین نوع سینمایی نبود. دستاورد بزرگ او این بود که درون سینمای روایی آمریکایی سینمایی خلق کند که حس و حال و فضایی مشابه با ترکیب بندی تصویر و نورپردازی به شیوه اروپایی داشته باشد، یوزف فن اشترنبرگ سینمایی نامتعارف، بدیع دارد که ناظر انحطاط فرهنگی بود و زیبایی نفسانی و مبهوت کننده آن در تاریخ سینما و به طور کلی در هنر بی همتاست.

او در سن 75 سالگی در سال 1969 به دنبال سکته قلبی از دنیا رفت.

فیلم های او به ترتیب در زیر معرفی می شود و بدیهی ست که فکر نکنم بتوانم خیلی از فیلم های او را معرفی کنم، سعی میکنم مهم ترین ها معرفی شوند :